Γιατί η ύφεση απαιτεί ένα γενικό bailout και σαφείς και συγκεκριμένες ρυθμίσεις στο χρηματοπιστωτικό σύστημα, έως και την κρατικοποίησή του. (Μια απάντηση στους καλούς φίλους Ex-European και gkara).

"Χαίρομαι, αγαπητέ Ex – European, που βρήκα έναν καλό - Ελληνοαμερικανό; - συνομιλητή (και ίσως έναν καλό, εξ αποστάσεως, φίλο), παρά τις όποιες διαφωνίες οι οποίες δεν επηρεάζουν καθόλου την εκτίμηση και τον σεβασμό και στο πρόσωπο και στα επιχειρήματα.


John Maynard Keynes (σκίτσο).


 Επί της ουσίας, αυτό που έχω να προσθέσω είναι το ότι η τελευταία αναφορά μου στο τραπεζοπιστωτικό κομμάτι της οικονομικής κρίσης του 1929 – 1932 στις Η.Π.Α., είχε σκοπό να δείξει το πως μπορεί να ξεπεραστεί εύκολα ο έντονος αντιπληθωρισμός, η εξέλιξη του οποίου αποτέλεσε την αιτία της κατακλυσμιαίας καταστροφής εκείνης της εποχής και το πως η αύξηση της νομισματικής κυκλοφορίας, μαζύ με την εξασφάλιση της αύξησης της ταχύτητας κυκλοφορίας του χρήματος, μέσα από τις δημόσιες επενδύσεις και την σταδιακή αναστροφή του κακού καταναλωτικού και επενδυτικού κλίματος στην ιδιωτική οικονομία, ανέκοψε την τεράστια καθοδική πτώση των μακροοικονομικών μεγεθών της αμερικανικής οικονομίας της εποχής, μια διαδικασία, που είχε πολλά σκαμπανεβάσματα, λόγω της πρακτικής απειρίας του ρουσβελτιανού επιτελείου και του τεράστιου βάρους των κλασσικών οικονομικών θεωριών, που είχαν την καταγωγή τους από τον θνήσκοντα κλασσικό φιλελεύθερο καπιταλισμό της εποχής των πατέρων της σύγχρονης οικονομικής επιστήμης Άνταμ Σμιθ, Νταίηβιντ Ρικάρντο και Τζων Στιούαρτ Μιλλ και οι οποίες, συνοψιζόμενες από τον Ζαν-Μπαπτίστ Σαι, κατέληγαν στο συμπέρασμα ότι δεν ήταν δυνατόν στο οικονομικό σύστημα να εμφανιστούν φαινόμενα υπεραποταμίευσης, αφού ο μηχανισμός της διακύμανσης των επιτοκίων εξασφαλίζει την μετατροπή των αποταμιεύσεων σε επενδύσεις και έτσι κρατάει το σύστημα σε ένα περιβάλλον οικονομικής σταθερότητας.


Η σαρωτική κατάρρευση του τραπεζοπιστωτικού συστήματος των Η.Π.Α. απέδειξε ότι η θεωρία αυτή ήταν σαθρή και ότι η υπερμεγέθης πτώση του τζίρου των επιχειρήσεων και τα απειράριθμα λουκέτα, δεν είχαν να κάνουν με την επιτυχία, ή την αποτυχία των επί μέρους επιχειρήσεων (και των τραπεζικών και των εμποροβιομηχανικών), ούτε με την καλή τους, ή την κακή τους διαχείριση, ούτε με την μεγάλη, ή μικρή τους παραγωγικότητα, ούτε με την άνοδο, ή την πτώση της ανταγωνιστικότητάς τους, ούτε με την θέση τους στην αγορά, ή με τα επίπεδα των εργατικών τους εξόδων, ή με οποιαδήποτε ορθολογική ανάλυση των οικονομικών τους δεδομένων.


Και τούτο διότι και οι καλές επιχειρήσεις ακολουθούσαν την μοίρα των κακών επιχειρήσεων, με διαφορετική, ίσως – αν και όχι πάντοτε, διότι κάποιες φορές (όχι λίγες) οι καλές επιχειρήσεις έκλειναν πιο γρήγορα από τις κακές – σειρά προτεραιότητας στον δρόμο προς την καταστροφή.



Τι έφταιγε; Τώρα πια είναι εμφανές.


Έφταιγε η ολοένα και διογκούμενη ανεπάρκεια της ενεργού συναθροιστικής ζητήσεως, η συνακόλουθη πτώση της κατανάλωσης και το αντιπληθωριστικό νομισματικό μπέρδεμα, που οδήγησε στην πιστωτική ασφυξία στην αγορά, μια ασφυξία που έλαβε εφιαλτικές διαστάσεις, όταν οι τράπεζες άρχισαν να κλείνουν η μία μετά την άλλη και να πέφτουν, όπως πέφτουν οι μύγες μετά το φλιτάρισμα, γεγονός που επέτεινε την ασφυξία στην αγορά και ανατροφοδότησε αυτήν την αποπληθωριστική διαδικασία, οδηγώντας την πιο μοντέρνα οικονομία του κόσμου στον αποχρηματισμό της (η χρήση αυτού του όρου είναι ένας δικός μου νεολογισμός) , δηλαδή στο να λειτουργεί σχεδόν χωρίς χρήμα, ή με ένα ασφυκτικά μικρό επίπεδο νομισματικής κυκλοφορίας.


Αυτό το πρόβλημα αντιλήφθηκαν ότι θα είχαν, άμεσα, μπροστά τους (απρόσμενα, αν και θα έπρεπε να το περιμένουν, αν είχαν στοιχειώδη γνώση της νομισματικής και της εν γένει οικονομικής ιστορίας των Η.Π.Α.) οι Μπους – Πώλσον – Μπερνάνκι τον Σεπτέμβριο του 2008, με την κατάρρευση της Lehman Bros, που έθετε επί τάπητος την καταστροφική κατάρρευση του αμερικανικού τραπεζοπιστωτικού συστήματος και συνακόλουθα του συνόλου της αμερικανικής οικονομίας, ανεξάρτητα από τις όποιες επιδόσεις (καλές ή κακές – όλες έμπαιναν στο ίδιο τσουβάλι, με την ορμητική έλευση της ύφεσης, όπως και στην κρίση της δεκαετίας του 1930) των οικονομικών τομέων και των επί μέρους επιχειρήσεων της χώρας.


Ευτυχώς, για τις Η.Π.Α. και για τον υπόλοιπο κόσμο, οι νεοσυντηρητικοί στα στερνά της διακυβέρνησής τους, έσωσαν τον τραπεζοπιστωτικό τομέα της χώρας, με το πακέτο Πώλσον, που συνεχίστηκε και συνεχίζεται από τον πρόεδρο Ομπάμα, κόβοντας άφθονο χρήμα, αυξάνοντας τα δημοσιονομικά ελλείμματα και επαναφέροντας τον ρυθμιστικό ρόλο του κράτους στην ημερησία διάταξη.


Δεν ήταν η ώρα του να ξεχωρίσουν τις καλές από τις κακές επιχειρήσεις, αγαπητέ και αξιότιμε φίλε Ex European, διότι εκείνη η ώρα ήταν η ώρα της διάσωσης του συνόλου της οικονομίας της χώρας από την παλιρροιακή έλευση της ύφεσης, που ήλθε ως επακόλουθο της απότομης πτώσης της συναθροιστικής ζήτησης στην αμερικανική οικονομία.


Κάτι αντίστοιχο συμβαίνει τώρα στην ευρωζώνη, μόνο που εδώ έχουμε να κάνουμε και με την θεσμική ανεπάρκεια του ευρώ και της ζώνης αυτής, η οποία δεν έχει την κρατική βαθύτητα των Η.Π.Α., αφού δεν είναι Ομοσπονδία και δεν υπάρχει μια ευρωπαϊκή κυβέρνηση με οικονομικές και δημοσιονομικές αρμοδιότητες. Υπάρχει μια αδέσποτη Κεντρική Τράπεζα που ελέγχεται από τις γερμανικές ελίτ, με την συνεπικουρία της Γαλλίας και μια απόλυτη θεσμική κεντροτραπεζική απροσδιοριστία, χωρίς μηχανισμούς οικονομικής προστασίας των Πολιτειών της ευρωζώνης, αφού η Κεντρική Τράπεζα της ευρωζώνης αρνείται να πράξει το αυτονόητο, αυτό δηλαδή που έπραξε το FED, τον Σεπτέμβριο του 2008 να κόψει νόμισμα, για να τονώσει την πεσμένη ευρωζωνική οικονομία και την διαρκή πτώση της συνολικής ζήτησης, που κτυπάει τους πάντες (καλούς και κακούς).


Η σύγχρονη ύφεση, λοιπόν, δεν είναι θέμα καλών, ή κακών επιχειρήσεων και η αντιμετώπιση του προβλήματος δεν έχει να κάνει με αυτό το ζήτημα, διότι η έλευση της ύφεσης τις κτύπησε ορμητικά όλες – καλές και κακές, όπως και τις οικονομίες των χωρών, είτε αυτές είναι λιγότερο, ή περισσότερο, ορθολογικά δομημένες.

Ιδού ένα παράδειγμα λιγότερο και περισσότερο ορθολογικά διαρθρωμένων οικονομιών, που κτύπησε αποφασιστικά η ορμητική έλευση της σύγχρονης ύφεσης, η οποία εγκλωβίστηκε στην ευρωζώνη :



ΕΛΛΑΔΑ :


2008 :


ΚΑΤΑ ΚΕΦΑΛΗΝ ΑΕΠ : 32.100 $.


ΑΕΠ : 343,8 δισ. $


ΕΣΟΔΑ : 126,5 δισ.$


ΕΞΟΔΑ : 144,4 δισ. $


ΕΣΟΔΑ / ΑΕΠ : 36,79%


ΕΞΟΔΑ / ΑΕΠ : 42,00%


ΔΗΜΟΣΙΟ ΧΡΕΟΣ : 97,4%.



2009 :


ΚΑΤΑ ΚΕΦΑΛΗΝ ΑΕΠ : 32.100 $.


ΑΝΑΠΤΥΞΗ : -2,5%


ΑΕΠ : 339,2 δισ. $


ΕΣΟΔΑ : 108,7 δισ.$


ΕΞΟΔΑ : 145,2 δισ. $


ΕΣΟΔΑ / ΑΕΠ : 32,06%


ΕΞΟΔΑ / ΑΕΠ : 42,81%.


ΔΗΜΟΣΙΟ ΧΡΕΟΣ : 108,1%.

https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/gr.html


ΓΕΡΜΑΝΙΑ :


2008:


ΚΑΤΑ ΚΕΦΑΛΗΝ ΑΕΠ : 35.500 $.


ΑΕΠ : 2,925 τρισ. $


ΕΣΟΔΑ : 1,591 τρισ. $


ΕΞΟΔΑ : 1,591 τρισ. $


ΕΣΟΔΑ / ΑΕΠ : 54,39%


ΕΞΟΔΑ / ΑΕΠ : 54,39%


2009:



ΚΑΤΑ ΚΕΦΑΛΗΝ ΑΕΠ : 34.200 $.


ΑΝΑΠΤΥΞΗ : -5%


ΑΕΠ : 2,812 τρισ. $


ΕΣΟΔΑ : 1,398 τρισ.$


ΕΞΟΔΑ : 1,540 τρισ. $


ΕΣΟΔΑ / ΑΕΠ : 49,71%


ΕΞΟΔΑ / ΑΕΠ : 54,76%.


ΔΗΜΟΣΙΟ ΧΡΕΟΣ : 77,2%.

https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/gm.html .


Η αντιμετώπιση του προβλήματος έχει να κάνει με την επαναφορά της οικονομίας σε συνθήκες ανάπτυξης και γι’ αυτό χρειάζεται η κοπή του χρήματος και η εξασφάλιση της αύξησης της ταχύτητας της κυκλοφορίας του, μέσα από ένα πρόγραμμα μαζικών και στοχευμένων δημόσιων επενδύσεων, που θα ανατάξουν την ενεργό ζήτηση και τις ιδιωτικές επενδύσεις.


Αναρωτιέσαι, προφανώς, για το τι θα γίνει με τις κακές επιχειρήσεις. Θα μείνουν ως έχουν;


Η απάντησή μου είναι ότι δεν πρέπει να μείνουν, ως έχουν. Αλλά αυτό είναι ένα ζήτημα, που πρέπει να αντιμετωπισθεί στην ώρα του, δηλαδή, μετά την πάροδο της ύφεσης, όταν θα έχει επαναφερθεί η οικονομία σε συνθήκες ανάπτυξης.


Δεν είναι η λατινοαμερικανικού τύπου «βουταρία» χρημάτων αυτή που με ενδιαφέρει…


Πάντα φιλικά και καλοπροαίρετα.






Ούτε προσευχές (θα μας σώσουν), ούτε τίποτα από όλα τα σχετικά με την θρησκεία και την μαγεία.

Ούτε και θα πρέπει να είναι μόνο του το κράτος, που θα τιμωρήσει (ορθότερα : θα αναμορφώσει ή θα κλείσει) τις κακές επιχειρήσεις, όταν η οικονομία επανακάμψει, σε ρυθμούς ανάπτυξης.

Θα το κάνουν οι καταναλωτές και οι μηχανισμοί της αγοράς, μαζύ με το κράτος, το οποίο πρέπει να ζητήσει λογαριασμό από τους διασωθέντες και να τους βάλει κάτω από σαφή και συγκεκριμένα ρυθμιστικά πλαίσια (ομιλώ για τον χρηματοπιστωτικό – τραπεζικό τομέα της οικονομίας, του οποίου μια προσωρινή κρατικοποίηση δεν θα ήταν και απαραίτητα κακή. Αντίθετα, κάτω από ορισμένες προϋποθέσεις, θα μπορούσε να αποδειχθεί και επωφελής).

Και το πρόβλημα, που είχαν την περίοδο 1929 – 1932, δεν ήταν καθόλου βραχυπρόθεσμο, ήταν τεράστιο, σε ρυθμούς πτώσης των μακροοικονομικών μεγεθών της αμερικανικής οικονομίας (μέσα σε τρία χρόνια οι ΗΠΑ έχασαν το μισό τους ΑΕΠ, σε αξία και είχαν ανεργία επιπέδών άνω του 25%), και είχε εξελιχθεί σε χρονίζον, με ένα καταρρεύσαν χρηματοπιστωτικό σύστημα, επειδή χιλιάδες τράπεζες πτώχευσαν.

Τον ίδιο εφιάλτη βρήκαν μπροστά τους τον Σεπτέμβριο του 2008 οι νεοσυντηρητικοί Μπους – Πώλσον – Μπερνάνκι και ευτυχώς άφησαν στην άκρη τις όποιες πολιτικοϊδεολογικές και οικονομολογικές τους αγκυλώσεις και έσωσαν, με το παλαιό, καλό κεϋνσιανό μεθοδολογικό και εργαλειακό οπλοστάσιο, το αμερικανικό τραπεζοπιστωτικό σύστημα και την πραγματική εμποροβιομηχανική και αγροτική αμερικανική οικονομία, της οποίας η πτώση θα ήταν άνευ προηγουμένου και με καθόλου βραχυπρόθεσμο χρονικό ορίζοντα.

Άλλωστε, «μακροπρόθεσμα θα είμαστε όλοι νεκροί», όπως δηκτικότατα, αλλά και πολύ ρεαλιστικά έχει γράψει ο μεγάλος διασώστης του σύγχρονου γραφειοκρατικού καπιταλιστικού συστήματος, ο μακαρίτης ο Κέϋνς.

Ο κρατισμός, αγαπητέ gkara, είναι κακός, αλλά δεν αρκεί να τον εξορκίζουμε για να φύγει.

Δεν θα φύγει, διότι είναι αναπόσπαστο κομμάτι της διαδικασίας γραφειοκρατικοποίησης του σύγχρονου οικονομικού συστήματος, που γραφειοκρατικοποίησε και τις ιδιωτικές επιχειρήσεις και τις αγορές.


Γι’ αυτό, πρέπει να δούμε τον κρατισμό, ως έναν σημαντικό παράγοντα στις σύγχρονες οικονομίες και να τον εντάξουμε μέσα σε ένα πλαίσιο, που θα τον καταστήσει οικονομικά και κοινωνικά επωφελή."





(Σχόλιά μου http://e-rooster.gr/03/2010/2299#comment-129809 και http://e-rooster.gr/03/2010/2299#comment-129812 της 21/3/2010 στο άρθρο του κ. Στέφανου Αθανασιάδη, με τίτλο : "Credit Default Swaps : Λαϊκισμός και Πραγματικότητα" http://e-rooster.gr/03/2010/2299 . Δείτε και τα σχετικά θέματα στο μπλογκ μου : «Η κρίση του συνεταιρισμού φύλαξης νηπίων του Λόφου του Καπιτωλίου (1978) και η δήλωση Τρισέ (11/2009), για την μη αποδοχή των ελληνικών ομολόγων από την Ε.Κ.Τ., ως μέσων πληρωμών» http://tassosanastassopoulos.blogspot.com/2010/03/1978-112009.html και «Η κρίση της δεκαετίας του 1930 και η ύφεση του 2008 : ο Κέϋνς και η πτώση της συναθροιστικής ζήτησης. (Ή πως οι άνθρωποι μαθαίνουν - ή δεν μαθαίνουν - από την Ιστορία)» http://tassosanastassopoulos.blogspot.com/2010/05/1930-2008.html  και «Ο Κέϋνς και η επικαιρότητα των προτάσεών του στην σημερινή ύφεση. (Ή πως την πάτησαν οι σημερινές κοινωνίες. Μια απάντηση στον φίλο Ex-European)» http://tassosanastassopoulos.blogspot.com/2010/05/ex-european.html ).

Σχόλια

Δημοφιλείς αναρτήσεις από αυτό το ιστολόγιο

21/5/2023 : Ολέθρια συντριβή - στα όρια της διάλυσης - του ΣΥΡΙΖΑ, (με 20,07%), όπου πέφτει η αυλαία, με την πληρωμή του λογαριασμού της σύγχρονης “Συμφωνίας της Βάρκιζας” του καλοκαιριού του 2015. Τεράστια η προσωπική νίκη του Κυριάκου Μητσοτάκη και της Νέας Δημοκρατίας, με 40,78%, (ΠΑΣΟΚ 11,53%, ΚΚΕ 7,20%, Ελληνική Λύση 4,46%, ΝΙΚΗ 2,93%, Πλεύση Ελευθερίας 2,87%, ΜΕΡΑ25 2,59%), ακριβώς, επειδή στερούντο αντιπάλου. (Και φυσικά, οι δημοσκοπήσεις, πήγαν όλες, στα σκουπίδια).

Μιλώντας, για “το στάδιο, στο οποίο δεν θα χρειάζεται να υπάρχουν αφεντικά και δούλοι, επειδή οι σαΐτες θα υφαίνουν μόνες τους”. Από αυτόν τον ορισμό του Αριστοτέλη, για το καθεστώς της ελεύθερης κοινωνίας (που νοείται ως αναρχική/αντιεξουσιαστική), στον μουτουαλισμό του Pierre-Joseph Proudhon και από την δραστική μείωση του χρόνου εργασίας, που περίμενε ο John Maynard Keynes, στο σήμερα και στους μελλοντικούς καιρούς).

Βουλευτικές εκλογές 25/6/2023 : Ο Αλέξης Τσίπρας, που, στις 8/6/2016, πούλησε, στον Λάτση, την έκταση στο Ελληνικό, με 92 € το τμ, ενώ το 2014 έλεγε ότι “αν υπογράψω ιδιωτικοποιήσεις στο Ελληνικό, τότε καλύτερα να ψηφίσετε Σαμάρα”, δεν δικαιούνται αυτός και η ηγετική ομάδα του ψευδεπώνυμου ΣΥΡΙΖΑ να ομιλούν, για την τωρινή εκλογική καταστροφή του κόμματος, που, φυσικά, πρόκειται να έχει και συνέχεια…